Sau những năm lỗ liên tiếp, năm 2014 dự kiến ngành xi măng sẽ có lãi. Không có gì lạ khi các thành viên của Tổng Công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) cũng lãi lớn nhất khi thị trường xi măng hồi phục.
Trường hợp Công ty CP Xi măng Hà Tiên 1 đã lỗ rất lớn lên tới hơn 1.000 tỷ đồng, có thời điểm đã phải gộp lỗ vào vốn điều lệ thông qua cách phát hành thêm cổ phần để Công ty “mẹ” – Vicem mua lại 1.000 tỷ đồng lỗ và tăng tỷ lệ nắm giữ vốn điều lệ. Nhưng trong quí III/ 2014, Xi măng Hà Tiên 1 đã lãi 99 tỉ đồng, trong khi quý IIII/2013 vẫn lỗ 72 tỷ đồng.
Theo Vụ Vật liệu xây dựng, tổng mức tiêu thụ xi măng năm 2014 dự kiến sẽ đạt 68 triệu tấn, tăng gần 11,5% so với năm 2013. Kết thúc tháng 11/2014, mức tiêu thụ xi măng gần 64,5 triệu tấn đã đạt mức kế hoạch của toàn ngành xi măng trước một tháng, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2013.
Vụ Vật liệu xây dựng dự báo tiêu thụ xi măng trong năm 2015 sẽ tiếp tục tăng mạnh hơn khoảng 71-73 triệu tấn, tăng 4 – 7% so với năm 2014. Trong đó tiêu thụ nội địa ước tính vào khoảng 52-53 triệu tấn, sản lượng xuất khẩu sẽ vào khoảng 19 – 20 triệu tấn. Đáng chú ý, dự báo tổng lượng xi măng xuất khẩu năm 2015 của Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam khá tương ứng với sản lượng xuất khẩu của năm 2014.
Điều đó cho thấy Bộ Xây dựng khá thận trọng với diễn biến thị trường xi măng nội địa trong năm 2015. Sản lượng khoảng 19 triệu tấn trong năm 2014, tăng tới 40% so với năm 2013 và bằng khoảng 25% tổng sản lượng sản xuất toàn ngành, đã cho thấy xuất khẩu xi măng đang giải quyết vấn đề tồn kho và bài toán tiêu thụ xi măng, đem lại khoản lãi không nhiều, nhưng đầy hi vọng cho ngành xi măng.
Theo Bộ Xây dựng, năm 2013, cả nước có 70 dây chuyền sản xuất xi măng, tổng công suất sản xuất đạt gần 70 triệu tấn/năm. Trong năm 2014, đã có thêm 4 nhà máy xi măng đi vào vận hành, nâng tổng công suất ngành xi măng Việt Nam lên khoảng 77 triệu tấn/năm.
Dự báo sản lượng tiêu thụ xi măng trong năm 2015 vào khoảng 71 – 73 triệu tấn, chỉ tăng 4 – 7% so với năm 2014, thì có thể thấy ngay với mức tăng chậm, nhu cầu tiêu thụ nội địa và xuất khẩu xi măng đã tiệm cận với năng lực sản xuất của tất cả các nhà máy.
Nếu tính cả tăng trưởng nhu cầu tiêu thụ xi măng những năm qua thường đạt trên 10%, căn cứ những dự báo của Bộ Xây dựng và năng lực sản xuất toàn ngành, nguy cơ thiếu xi măng đã thể hiện rất rõ ràng trong tương lai gần.
Điều này chứng tỏ từ một giải pháp tạm thời nhằm cứu vãn thực tế dư thừa xi măng tại thị trường nội địa, xuất khẩu xi măng đã vươn lên, nắm tới 25% tổng lượng tiêu thụ toàn ngành chỉ sau 3 năm. Nhưng hiện nay đường xuất khẩu xi măng của Việt Nam đã bị thu hẹp do sự cạnh tranh từ các quốc gia xuất khẩu xi măng khác. Nói cách khác, xuất khẩu xi măng thực tế đã đóng vai trò bình ổn sản xuất cho ngành xi măng. Nếu không có xuất khẩu, ngành xi măng chưa thể thoát khỏi khó khăn.
